Szlaki dziedzictwa sakralnego Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego
Pracownia Interpretacji Dziedzictwa

Sztuka i rzemiosło


Czaprak Wezyra (…i kapa, a nie ornat!)


W chełmżyńskiej katedrze pw. Świętej Trójcy w ciągu wieków modlili się polscy królowie: Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt August, Zygmunt III Waza z synem Władysławem IV (w późniejszych czasach katedrę odwiedzili także prezydenci Stanisław Wojciechowski oraz Ignacy Mościcki, a także prymas Stefan Wyszyński). Przed wyprawą z odsieczą wiedeńską (1683) modlił się tu u grobu bł. Juty von Sangerhausen Jan III Sobieski, prosząc o zwycięstwo. Gdy a wracał już po zwycięskiej bitwie ofiarował świątyni jako wotum zdobyczny czaprak Wezyra Kara Mustafy - głównodowodzącego armią osmańską.

Czytaj więcej

Kalwaria Kcyńska


Nazwą kalwarii (golgoty) określa się zwykle rozlokowany na niewielkim obszarze zespół obiektów sakralnych - kościołów i kaplic, które symbolizują stacje Męki Pańskiej. Jest jednak wiele przykładów tzw. kalwarii przykościelnych lub przyklasztornych, które wraz z rozwojem nabożeństwa drogi krzyżowej zaczęto urządzać we wnętrzach świątyń, a nie w ich okolicy. Ten typ reprezentuje kalwaria przy dawnym klasztorze karmelitów w Kcyni. 

Czytaj więcej

Łaskami słynąca późnogotycka figura Jezusa Ukrzyżowanego w Kcyni


W kcyńskim kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Rynku znajduje się słynący łaskami krucyfiks. Figura Ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa umieszczona jest w ołtarzu głównym świątyni, a o jej łaskach i czci jaką darzą ją od wieków mieszkańcy Kcyni i pielgrzymi świadczą liczne wota. Krzyż pochodzi z I poł. XVI w (1500?). Głowa Chrystusa przyobleczona jest ludzkimi włosami. W XVIII w. nałożono na nią cierniową koronę (Szudrowicz 2001). 

Czytaj więcej

Najstarszy zapis Bogurodzicy pochodzi z Kcyni


Bogurodzica uważana jest za najdawniejszą polską pieśń religijną, a zarazem arcydzieło poezji średniowiecznej. Przyjmuje się, że tekst powstawał od ok. XIII w. Nie jest znane oryginalne, pierwotne brzmienie Bogurodzicy. Pieśń długo funkcjonowała w przekazie ustnym, co niewątpliwie wpłynęło na przekształcenia w późniejszych jej zapisach. Co ciekawe, najstarsza znana notacja tekstu Bogurodzicy pochodzi z Kcyni (Korolko 1980). 

Czytaj więcej

Ojciec Efram z Kcyni - artysta franciszkanin (Stanisław Klawitter 1894-1970)


Stanisław Klawitter urodził się 6.04.1894 r. w Kcyni. Szkołę powszechną ukończył w 1908 r.  Po trzyletniej praktyce u malarza Gosienieckiego w Gnieźnie rozpoczął w 1911 r. studia artystyczne na Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie oraz w kultywującej tradycje sztuki sakralnej szkole artystycznej w Beuron prowadzonej przez benedyktynów. Wybuch I wojny światowej przerwał studia berlińskie młodemu artyście, który został wcielony do artylerii pruskiej i wysłany na front zachodni. Uczestniczył m.in. w bitwie pod Marną. Będąc świadkiem pożaru katedry w Reims wykrzyknął: „Niemcy muszą przegrać wojnę. Musi być kara Boska za takie barbarzyństwo!”. Potraktowano to jak niesubordynację i dyscyplinarnie przesunięto go do garnizonu we Wrocławiu. 

Czytaj więcej

(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023