Spisane w początkach XIX w. przekazy przedstawiały cudowną rzeźbę w następujących słowach: 
    "W dawniejszym kościółku OO. Karmelitów umieszczony był ten Krzyż Zbawiciela w przedsionku, gdzie wiele pobożnych osób gorące modły do nieba wznosiło. M. in. szlachetnego roku panna Wilczyńska z Żurawii, gdy nieznośny ból głowy cierpiała, modląc się przed tym krucyfiksem, postanowiła obciąć sobie włosy i przybrać nimi figurę Zbawiciela na krzyżu. Przyprawiwszy więc włosy swoje tejże figurze, natychmiast wolną od wszelkich bólów głowy została. W tym samym czasie żebrak pozbawiony wzroku od urodzenia, nocując we wiosce Tupadły pod Kcynią został ze snu przez kogoś obudzony i wyprowadzony ze stodoły, w której spał, na pole. Stąd ujrzał nagle cały kościółek OO. Karmelitów w nadzwyczajnej jasności, a nad nim ten sam Krzyż Zbawiciela z prawdziwymi włosami na głowie Pana Jezusa. Natychmiast udał się do miasta i opowiadał nadzwyczajne zjawisko. Nie można było zaprzeczyć jawnego cudu, wszyscy bowiem znali ślepego żebraka, który nagle wzrok odzyskał. Tym oczywistym cudem pobudzony pan Chodowski, dzierżawca starostwa kcyńskiego, wystawił własnym nakładem ołtarz w kościele O.O. Karmelitów, dokąd przeniesiono cudowną figurę. Podczas tego przeniesienia człowiek niemy od urodzenia nagle mowę odzyskał, co wszystko przyczyniło się do rozgłosu cudownego krucyfiksu. Niezwykłe te zdarzenia miały miejsce w samych początkach przybycia O.O. Karmelitów do Kcyni. Przybyli do Kcyni w 1612 r. 
    W sam dzień Nowego Roku 1717, za rządów O. Teofila, przeora Kcyńskiego Konwentu, obcięto cudownemu Panu Jezusowi włosy aż po brwi w obecności wielu dostojnych osób, tak duchownych, jak i świeckich, jako to: Ks. Boysza, proboszcza Smoguleckiego, Ks. Kołudzkiego, Komendanta Kcyńskiego, O. Teofila - przeora, dalej L. Baranowskiego - dziedzica Grocholina, Wł. Skałaskiego - dziedzica Żurawi, Adama Żegoty, P. Kąsinowskiego i wielu innych; w ich obecności też te święte relikwije włożono do kielicha i zapieczętowano. Po roku w obecności tych samych osób kielich otworzywszy przekonano się, że włosy na dobry cal przyrosły. Stwierdziwszy to świadectwami, że włosy Ukrzyżowanemu Panu Jezusowi rzeczywiście rosną, doniesiono o tem władzy duchownej w Gnieźnie, która cud ten z ambony publikować poleciła" (Filar …1814, Petrykowski 1928). 

O odpustach w kcyńskim kościele wspomina Adolf Nowaczyński w części trzeciej swojego dramatu z 1910 r. pt. „Wielki Fryderyk” (Nowaczyński A., 2000 s. 195)

Uroczystości odpustowe odbywają się w dniach:
 03.05 - Uroczystość NMP Królowej Polski,
15.08 - Uroczystość Wniebowzięcia NMP
14.09 - Uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego.
W każdy piątek o godz. 9.00 sprawowana jest Msza św. wotywna o Krzyżu. Przed rozpoczęciem nabożeństw śpiewa się pieśń: „Zawitaj Ukrzyżowany, Jezu Chryste przez Twe rany, Królu na niebie, prosimy Ciebie, ratuj nas w każdej potrzebie. Prosimy Ciebie w każdej potrzebie, daj nam pokój pożądany.”

Literatura
Szudrowicz A., 2001, Karmelici w Kcyni (1612-1835):rola zakonu w życiu miasta i
okolicy. Bydgoszcz.
Filar przy drodze Krzyżowej, tj. Krzyż Cudowny w Kcyńskim Kościele O.O. Karmelitanów, 1814, Warszawska Drukarnia Państwowa, Warszawa.
Nowaczyński A., 2000, Wielki Fryderyk – powieść dramatyczna, część „Obraz Trzeci”, Tower Press, Gdańsk. S.195.
Pietrykowski T., 1928,  Z przeszłości Kcyni z okazji 666 rocznicy założenia miasta, Magistrat Miasta Kcyni.
https://palukiznin.pl/artykul/sanktuarium-krzyza-swietego-na-palukach/1119910

Fotografia
(retusz i korekta: Rafał G. Nowicki)