Szlaki dziedzictwa sakralnego Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego
Pracownia Interpretacji Dziedzictwa

Koronacja Najświętszej Matki Boskiej w Radzyniu Chełmińskim


W ołtarzu głównym kościoła św. Anny w Radzyniu Chełmińskim znajduje się XVII-wieczny niezwykłej urody obraz przedstawiający "Koronację Najświętszej Matki Boskiej". Koronacja stanowi ostatni epizod z życia Marii po Wniebowzięciu i jest popularnym motywem w sztuce sakralnej od XIII w. Omawiany obraz przypisywany jest polskiemu malarzowi pochodzenia niemieckiego Bartłomiejowi Stroblowi. Dzieło reprezentuje nowożytny sposób ukazania tego tematu z unoszącą się Maryją, którą koronuje Trójca Święta (w sztuce średniowiecznej Maryja przedstawiana bywała jako postać klęcząca przed tronem Boga Ojca lub Jezusa Chrystusa, który nakładał koronę na jej głowę, niekiedy Maryja tronowała obok Chrystusa i z pokorą schylała ku niemu głowę w celu przyjęcia korony). Na obrazie Bartłomieja Strobla Matka Boża jest centralną postacią kompozycji, a koronacji dokonują ukazani tuż za nią Bóg Ojciec i Jezus Chrystus w obecności ducha świętego przedstawionego nad głową Maryi w postaci gołębia. Scena dzieje się na obłoku w przestworze niebios. Poniżej, na ziemi, symetrycznie po obu stronach obrazu artysta przedstawił malującego ikonę Bogurodzicy św. Łukasza (z lewej) i modlącego się św. Mikołaja biskupa (z prawej).

Oprócz „Koronacji…” w kościele pw. św. Anny w Radzyniu Chełmińskim znajdują się:
- 2 barokowo-klasycystyczne ołtarze boczne z pocz. XIX w. -  praca M. Przemysławskiego,
- 4 późnobarokowe ołtarze z poł. XVIII w.,
- barokowa polichromia na stropach z poł XVII w. (w prezbiterium i w nawie - dzieło Bartłomieja Strobla), 
- późnobarokowa polichromia na ścianach nawy z II poł. XVIII w.,
- rokokowo-klasycystyczna ambona z początku XIX w. - praca M. Przemysławskiego,
- barokowa chrzcielnica z przełomu XVII i XVIII w.,
- klasycystyczne stalle z przełomu XVIII i XIX w.,
- drewniany chór muzyczny z końca XVII w.,
- rokowo-klasycystyczny prospekt organowy z końca XVIII w.,
- barokowy obraz Grupy Ukrzyżowania z poł. XVII w.,
- marmurowe płyty nagrobne z motywami rycerskimi.

Za miastem zachowały się ruiny zamku krzyżackiego z XIII w. (dawna siedziba komturii), które nie zostały zniekształcone przez późniejsze przebudowy i rekonstrukcje. Od 1466 r. zamek był siedzibą polskich starostów. Obiekt zniszczono w XVII w., a w XVIII i XIX w. częściowo rozebrano.

Literatura
Kardasz S., (red.) 1997, Diecezja Toruńska historia i teraźniejszość, t. 14, Dekanat radzyński, Toruń.

Tylicki J., 2000, Bartłomiej Strobel, malarz epoki wojny trzydziestoletniej, t. 1-2, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Wielka encyklopedia malarstwa polskiego, Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński, 2011.

(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023