XVIII-wieczne kroniki kościelne dokumentują, że cudowny, łaskami słynący obraz Matki Bożej w Ostrowąsie był celem dla tłumów pielgrzymów pragnących spotkać się z Maryją i powierzyć siebie i swoje sprawy jej wstawiennictwu. Świadczyły o tym także liczne dary wotywne ofiarowywane świątyni, z których znaczą część na początku XIX w. zdeponowano w Kapitularzu Włocławskim. Te z darów dziękczynnych, które pozostawiono i przechowywano w kościele w Ostrowąsie zostały zagrabione lub zniszczone podczas II wojny światowej.
Nieodłącznym elementem pielgrzymkowych tradycji w Ostrowąsie jest legenda o pasterce pilnującej bydła, która na cisowym drzewie zauważyła obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku w otoczeniu aniołów. Przed wizerunkiem Matki Bożej zaczęli gromadzić się wierni. Wkrótce obraz przeniesiono do pobliskiego Brzeźna z zamiarem umieszczenia go w mającej zostać wybudowanej tam świątyni.
Jednakże według ludowych przekazów obraz „uszedł przez jezioro nocą, w aureoli blasku i niezwykłego światła” z powrotem do Ostrowąsu, tworząc na tafli wody „drogę Matki Bożej”, co dla mieszkańców było widomym dowodem, że Maryja wskazuje na Ostrowąs, jako miejsce swej obecności na ziemi kujawskiej.
Ruch pielgrzymkowy w zasadzie trwa tutaj przez cały rok i wzmaga się zwłaszcza w święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w dniu 8 września i w niedzielę następującą po tej uroczystości. Ważną częścią kompleksu sanktuarium jest budowana w latach 1992-2006 „Droga różańcowa”, której pomysłodawcą był  kustosz sanktuarium ks. kanonik Jan Matusiak (proboszcz parafii w latach 1978-2006). Składa się ona z kilku grup rzeźbiarskich (20 przedstawień figuralnych), symbolizujących stacje modlitwy różańcowej.
Sanktuarium Matki Bożej Pani Kujaw w Ostrowąsie stoi nad brzegami niewielkiego jeziora Plebanka.  W czerwcu 2012 r. na jego powierzchni ustawiono dużą, - o wymiarach 2 na 2,5 m - kopię obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem z ołtarza głównego sanktuarium (o zobrazowaniu ww. legendy myślano już wcześniej). Instalacja otrzymała także efektowną iluminację. Całość poświęcił biskup Wiesław Merling.
Warto dodać, że oryginalny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem został 24 sierpnia 1986 r. ukoronowany papieskimi koronami.

Źródło
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ostrowąsie [on line] https://www.ostrowas.pl/ (data dostępu: 25.06.2023).

Fotografia
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Ostrowąsie [on line] www.ostrowąs.pl (data dostępu: 27.07.2023); opracowanie graficzne i montaż: Rafał G. Nowicki - Obraz Matki Bożej Pani Kujaw w srebrnej sukience i w oryginale