W klasztorach nauczano malarstwa, architektury, medycyny, muzyki, rzemiosła. Zakonnicy zajmowali się także opieką nad podróżnymi udostępniając im funkcjonujące przy klasztorach osobne pomieszczenia. Zajmowali się również ludźmi chorymi prowadząc szpitale i zapewniając opiekę lekarską (Dębiński20017 za Szudracki 2015). Szybko stały się ośrodkami umacniającymi katolicyzm, naukę i kulturę polską.
Na obszarze regionu kujawskiego do końca średniowiecza działało 11 klasztorów, a w XVIII w. można odnotować już 18 klasztorów. Konwikty zlokalizowane były m.in. w takich miejscowościach jak:
Brześć Kujawski (dominikanie, krzyżowcy z czerwoną gwiazdą),
Bydgoszcz (karmelici, bernardyni, bernardynki, jezuici),
Byszewo-Koronowo (cystersi),
Inowrocław (franciszkanie, krzyżowcy z czerwona gwiazda),
Lubraniec (kanonicy regularni),
Markowice (karmelici),
Nieszawa (franciszkanie konwentualni),
Pakość (franciszkanie reformaci),
Radziejów (franciszkanie konwentualni, pijarzy),
Strzelno (norbertanki),
Włocławek (franciszkanie reformaci, misjonarze, pijarzy),
Zakrzewo (karmelici bosi) (Zyglewski 2000).
Dziś dziedzictwo kulturowe i religijne zakonów działających w ciągu wieków w regionie promowane jest m.in. w ramach kulturowych regionalnych tras turystyczno-edukacyjnych takich jak: Szlak Cysterski, Szlak św. Jakuba, sukcesywnie tworzony Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów (gdzie obok województw: śląskiego, małopolskiego, wielkopolskiego, mazowieckiego, łódzkiego, dolnośląskiego, lubelskiego, zachodniopomorskiego, opolskiego uwzględniono także woj. kujawsko-pomorskie) (http://www.paulini.pl), Szlak Piastowski czy poprzez okazjonalne produkty turystyczne np.: spacerowe zwiedzanie miejskie “Zakony żeńskie w dziejach Chełmna”.
Literatura
Dębiński J., 2017, Karmelici trzewiczkowi i ich działalność ewagelizacyjna w Polsce, Studia wrocławskie 19, s. 473-492.
Szudracki M., 2015, Szpitalnictwo zakonne w średniowiecznej Polsce, „Roczniki Humanistyczne”, 63, z. 2, s. 51–58.
Zyglewski Z., 2000, Stan badań nad dziejami klasztorów kujawskich i ich kasat [w:] Historiograficzna prognoza 2000 : stan i potrzeby badań nad dziejami regionów kujawsko-pomorskiego i sąsiednich/pod red. Maksymiliana Grzegorza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, s. 109-152.
Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika [on line] http://www.paulini.pl (data dostępu: 30.06.2023).
Fotografia
Rafał G. Nowicki - Sanktuarium Matki Bożej Królowej Krajny, parafia Św. Trójcy w Byszewie, pierwotna (1253-1288) siedziba cystersów z Koronowa
(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023