Obiekt jest orientowany (wejście od zachodu), założony na planie krzyża łacińskiego. Zachodnią fasadę wieńczy wysoka wieża zakończona iglicą, ozdobiona w części przyziemia uskokowym neoromańskim portalem. Pierwotnie na wieży zawieszono trzy dzwony. Zachował się jeden datowany na 1876 r. Na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu umieszczono kopułę opartą na bębnie, która nadaje wschodniej części kościoła nieco bizantyjskiego charakteru. Ozdobione ceglanymi profilami elewacje są wsparte przyporami i dekorowane neoromańskimi fryzami arkadowymi. Świątynia do końca II wojny światowej była w posiadaniu gminy ewangelicko-augsburskiej. Obiekt mocno uszkodzony podczas działań wojennych został przejęty w 1945 roku przez kościół katolicki (przejęcia dokonał ks. Jan Konopczyński, ówczesny dziekan bydgoski). (www.piotraipawla.bydgoszcz.pl).
24 sierpnia 1946 roku dekretem kardynała Augusta Hlonda świątynię erygowano pw. św. Piotra i Pawła i oddano do użytku jako centrum życia religijnego nowej parafii (wykrojonej z parafii farnej, Najświętszego Serca Pana Jezusa i parafii Św. Wincentego a Paulo). Rok wcześniej ogromnym zagrożeniem dla istnienia kościoła okazały się plany władz partyjno-miejskich dotyczące jego rozebrania i  - jak wskazują przekazy z tamtego okresu – postawienia na jego miejscu pomnika Stalina. Wskutek protestów społecznym i zdecydowanej postawie władz kościelnych zaniechano realizacji tych zamiarów (ostatecznie stało się to dopiero w roku 1947). Następne lata poświęcono usuwaniu wojennych zniszczeń w obrębie obiektu, modyfikacjom wyposażenia wnętrza i pracom upiększającym. Proces ten zakończył się dopiero pod koniec w 1967 r. (Kaczmarczyk 1997). W tym okresie wnętrze prezbiterium przyozdobiono odnowioną amboną oraz wielkim ołtarzem wykonanym wg projektu rzeźbiarza Sylwestra Kryski. W ołtarzu umieszczono obraz pochodzący ze zburzonego przez Niemców w 1940 kościoła pojezuickiego na Starym Rynku przedstawiający Najświętszą Maryję Pannę z 1854 r. namalowany przez artystę malarza związanego z regionem bydgoskim i profesora malarstwa w Królewcu Maksymiliana Piotrowskiego (obraz zachowano dzięki zapobiegliwości kustosza muzeum Kazimierza Boruckiego). U schyłku lat 50. XX w. wnętrze kościoła udekorowano niezwykłej urody polichromią zrealizowaną przez poznańskich artystów malarzy Władysława i Leona Drapniewskich w stylistyce neogotyckiej. Z okazji uroczystości milenijnych Tysiąclecia Chrztu Polski w 1966 roku ołtarz główny przyozdobiono dużymi figurami św. Piotra i Pawła. Autorzy rzeźb (Mikulski i Mrowiński) wykonali także chrzcielnicę oraz balustrady na chórze i balkonach (Kaczmarczyk 1997, www.piotraipawla.bydgoszcz.pl). W latach 90. XX w. miały miejsce kolejne prace remontowe m.in. poważny i skomplikowany technicznie remont zagrożonej zawaleniem wieży - jej  konstrukcję wzmocniono wewnętrznymi stalowymi stabilizatorami (Kaczmarczyk 1997).

Literatura
Kaczmarczyk H., Parafia pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła. [w:] Kalendarz Bydgoski 1997, s. 180-182.
Parafia pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Bydgoszczy  [on line] www.piotraipawla.bydgoszcz.pl (data dostępu: 12.06.2023).

Literatura uzupełniająca
Derenda J., Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006.

Fotografia
Rafał G. Nowicki - Kościół św. Piotra i Pawła od strony prezbiterium