Adnotacje na ten temat dotyczą czasów potopu szwedzkiego. Przekazy mówią, że w murach klasztornych znajdowały się wówczas obrazy świętego i cieszyły się dużą czcią wiernych. W 1660 roku na mocy papieskiej zgody powołano przy klasztorze Bractwo św. Antoniego. Istniał zatem i ołtarz z jego wizerunkiem wokół którego skupiała się ta wspólnota (konsekrowany w 1663 r.; notabene ołtarz miał także drugiego patrona, którym był św. Bonawentura). Wiek XVII w. zapoczątkował w klasztorze bernardynów rozmaite donacje na potrzeby bractwa i ku czci świętego na ołtarzu. Na przykład w 1668 r. brat zakonny Wit darował dwa ornaty, w tym czasie Katarzyna Raczyńska zapisała 1000 florenów na zaopatrzenie ołtarza w świece, Felicjan Gałązka u progu XVIII stulecia przekazał kielich z pateną, w 1727 r. Pani Lewandowiczowa darowała naczynia do kwiatów, a w 1734 r. szlachcianka Godska złożyła na potrzeby ołtarza dolną zasłonę tzw. antependium. Jako wota składano krzyże, lichtarze, srebra, księgi (Zyglewski 2013).
Najstarsze noty mówiące o cudach czynionych przez św. Antoniego u bydgoskich bernardynów pochodzą z XVII w., ale są i późniejsze sięgające drugiej połowy XVIII w. Przykładowo w 1762 roku w kronice bernardynów pojawiły się wpisy dotyczące trzech cudów za wstawiennictwem św. Antoniego z Padwy i w związku z czcią oddawaną obrazowi w kościele konwentualnym. Wśród tych doniesień były także wzmianki o uzdrowieniach. Obraz św. Antoniego był znany nie tylko na Kujawach, ale także poza nimi. Znali go przyjezdni spoza kraju. Po przeniesieniu ołtarza do kościoła farnego kult świętego osłabł.
Ten pierwotny ołtarz z tamtego okresu nie zachował się, przetrwał natomiast kolejny - z XVIII w., który po kasacie klasztoru bernardynów został przeniesiony do kościoła farnego. Obraz umieszczony w centrum tegoż ołtarza, także pochodzący z XVIII w., przedstawia św. Antoniego z Padwy trzymającego w prawej dłoni lilię (symbol Maryi, czystości, miłości, piękna), w lewej zamkniętą księgę (symbol tajemnicy), na której siedzi Dzieciątko Jezus, z jabłkiem w lewej rączce (tu: symbol wiedzy i wtajemniczenia). Obraz namalowany jest na metalowej płycie ze srebrną sukienką z 1. poł. XVIII w. W górnej części ołtarza wyeksponowano przedstawienie Opłakiwania. W roku 2014 ołtarz przeszedł renowację - usunięto kolejne warstwy starej farny uzyskując pierwotną pomarańczowo-zieloną kolorystykę.

Literatura
Zyglewski Z., 2013, Z dziejów kultu św. Antoniego z Padwy w Bydgoszczy przedrozbiorowej, Kronika Bydgoska - 2013, T. 34, s. 17-29.

Fotografia
Rafał G. Nowicki - Fragment obrazu św. Antoniego w bydgoskiej farze, przeniesiony z kościoła dawnego klasztoru bernardynów