Wysoka na 1,4 m figura stoi na kamiennym postumencie o wysokości ok 1,6 m. po północnej stronie bydgoskiej katedry św. Marcina i Mikołaja tuż przy jazie farnym. Pierwotnie eksponowana były od południowej strony świątyni (stała wówczas na murowanym trzymetrowej wysokości słupie, a głowę świętego obejmowała metalowa aureola z pięcioma gwiazdami), jednakże w związku z pracami konserwatorskimi w 1954 r. przeniesiono ją na obecne miejsce. W tych okolicznościach rzeźba utraciła aureolę (Łbik 2001). Rzeźba remontowana była w 2008 i 2017 roku (nepomuki.pl, dostęp: 2023). Podobne plenerowe rzeźby św. Jana Nepomucena w regionie znajdują się m.in. w Oborach w gm. Zbójno, w Kościelcu w pow. Inowrocław, w Łabiszynie-Wieś w pow. Żnin.
W ludowej pobożności św. Jan Nepomucen uchodzi za patrona szczerej spowiedzi, dobrej sławy i śmierci. Jest opiekunem tonących i miejsc związanych z wodą (mostów, brodów, źródeł, studni) (Łbik 2001). Po kanonizacji Jana Nepomucena kult świętego szybko się rozwijał, a przejawem tego były nie tylko poświęcone mu kościoły i ołtarze, ale przede wszystkim wizerunki w malarstwie tablicowym i ściennym, w rzeźbie wewnątrz świątyń i figurach przydrożnych. W Polsce największe nasycenie wizerunków świętego wyróżnia Dolny Śląsk, gdzie najstarsze z nich pochodzą na długo sprzed jego kanonizacji. Niemniej tzw. Nepomuki licznie występują w innych regionach kraju, w tym na Kujawach. Źródła potwierdzają, że obraz świętego był w posiadaniu Mariackiej świątyni karmelitańskiej w Bydgoszczy i był prezentowany w ołtarzu Przemienienia. Obraz ten po kasacie zakonu w początkach XIX w. został przeniesiony do klasztoru oo. Karmelitów w Kcyni i umieszczony w tamtejszym kościele pw. Wniebowzięcia NMP (Łbik 2001).
Literatura
Łbik L., 2001, Święty Jan Nepomucen spod bydgoskiej Fary, Kalendarz Bydgoski, Towarzystwo Miłośników Miasta Bygoszczy, Bydgoszcz.
Nepomuki kujawskie [on line] www.nepomuki.pl, (data dostępu: 3.03.2023).
Fotografia
Rafał G. Nowicki - Fragment XVIII-wiecznej figury św. Jana Nepomucena przy północnej elewacji bydgoskiej fary
(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023