Do tej kameralnej grupy należą:
1. kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żołędowie w gminie Osielsko k. Bydgoszczy, wzniesiony w 1715 r., rozbudowany w XIX i XX w.,
2. kościół świętej Marii Magdaleny we Włókach w gminie Dobrcz k. Bydgoszczy, wybudowany w 1699 r., poddany renowacji w latach 2017-2018,
3. kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kozielcu w gminie Dobrcz k. Bydgoszczy, pochodzi z 1906 r., usytuowany na malowniczej skarpie wiślanej,
4. kaplica cmentarna na z 1929 r. na cmentarzu parafialnym Najświętszego Serca Pana Jezusa na Jachcicach,
5. cerkiew prawosławna p.w. Świętego Mikołaja z lat 1980 – 81 w zaadoptowanym magazynie zbożowy z ok. 1870 r., zlokalizowana w centrum Bydgoszczy.
Wyjąwszy kaplicę i cerkiew, które znajdują się w granicach Bydgoszczy, pozostałe obiekty usytuowane są w niewielkiej odległości od miasta w sąsiedztwie terenów leśnych oraz rolniczych, miejscami o dużej atrakcyjności krajobrazowej, zwłaszcza w okolicy doliny Wisły, co sprawia, że proponowana trasa stanowi doskonałą propozycję dla turystyki rowerowej i motorowej.
Do prezentowanej grupy kościołów warto także zaliczyć dwie bydgoskie świątynie murowano-drewniane:
6. kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Siernieczku w Bydgoszczy, ul. Kapliczna 1 (pocz. XX w.), ceglany, w górnej partii drewniany, nawiązuje do drewnianych kościołów wiejskich,
7.. kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Bydgoszczy, ul. Ugory 15 (pocz. XX w.), murowany z drewnianą wieżą (konstrukcja wieży jest obudowana miedzianą blachą, nie potwierdzono, że jest drewniana, na etapie projektowania kościół miał być cały drewniany, projekt zmieniono ze względu na przepisy przeciwpożarowe).
Warto wspomnieć, że w okresie przedtrydenckim część wspomnianych miejscowości pozostawało pod patronatem parafialnym klasztoru cysterskiego w Koronowie, a pobliskie miejscowości Byszewo, Chełmno, Koronowo, Toruń leżą dziś na trasie kujawsko-pomorskiej części szlaku cysterskiego.
Szlak warto uzupełnić informacją o obiektach położonych w nieco większej odległości od miasta, uwzględniając również obiekty niezachowane:
- kościół p.w. Świętego Mikołaja z 1779 r. - Ślesin,
- kościół poewangelicki p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP z lat 1829 -34.- Kokocko,
- kaplica poewangelicka p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1843 r. - Pędzewo,
- kościół mennonitów z p. XX w., niezachowany - Łęgnowo
- kościół z 1736 r., wieża z 1850 r., rozebrany 25.11.1909 r. - Solec Kujawski.
Literatura
Kościoły drewniane w Polsce [on line] http://www.kosciolydrewniane.pl (data dostępu: 4.03.2023).
Nadleśnictwo Żołędowo [on line] https://zoledowo.torun.lasy.gov.pl (data dostępu: 4.03.2023).
Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego [on line] http://parafiazoledowo.pl (data dostępu: 4.03.2023).
Stowarzyszenie na rzecz wsi Kozielec i okolic [on line] www.kozielec.pl (data dostępu 3.03.2023).
Żołędowo (…) [on line] https://pomorska.pl/zoledowo-tam-gdzie-spadaja-zoledzie/ar/7080607 (data dostępu: 4.03.2023).
Fotografia
Rafał G. Nowicki - Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika na Siernieczku w Bydgoszczy, murowany z drewnianą wieżą
(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023