Szlaki dziedzictwa sakralnego Bydgoszczy i regionu kujawsko-pomorskiego
Pracownia Interpretacji Dziedzictwa

O interpretacji dziedzictwa


W interpretacji dziedzictwa chodzi przede wszystkim o to, aby emocjonalnie zaangażować słuchacza w opowieść o historii („storytelling”). Dziedzictwo bez interpretacji jest martwe i milczące. Interpretatorzy mają sprawić, że historyczne obiekty „ożyją” i staną się częścią osobistego doświadczenia słuchacza. Dlatego często mówi się, że interpretacja dziedzictwa to „zwiedzanie przeżyciowe”, to tworzenie relacji emocjonalnej słuchacza z historią, to nauka poprzez szeroko rozumianą zabawę.

W niniejszym projekcie wykorzystano metody szczególnie widowiskowe i angażujące słuchaczy w odbiór przekazywanych treści nie tylko intelektualnie, ale też emocjonalnie. Tymi metodami są: zwiedzanie fabularyzowane i stylizowane. Zwiedzanie fabularyzowane (beletrystyczne) to zwiedzanie dziedzictwa z elementami teatru, performance. Podstawowymi cechami tej formy interpretacji są: 1. przygotowanie scenariusza przedstawienia teatralnego, performace (tj. fabularyzacja wydarzenia historycznego związanego ze zwiedzanymi obiektami), 2. historyczna stylizacja aktorów biorących udział w przedstawieniu (dotyczy głównie stroju, języka, miejsca akcji), 3. zabytkowa sceneria (aktywna eksploracja zabytków i ich otoczenia związanego z prezentowanym wydarzeniem historycznym). Scenariusz jest odgrywany przez aktora-przewodnika (gdy scenariusz przewiduje tylko jedną rolę postaci historycznej) lub przez grupę aktorów-przewodników (gdy scenariusz prezentuje wydarzenie z przeszłości, którego bohaterami było kilka postaci historycznych). Pomimo teatralnej formy zasadą jest zachowanie prawdy historycznej dotyczącej prezentowanych wydarzeń lub zjawisk. Przedstawienie ma zwykle charakter interaktywny tzn. w trakcie jego trwania spontanicznie angażuje się także odbiorców uczestniczących w zwiedzaniu (np. poprzez odczytywanie historycznych cytatów, odpowiadanie na zadawane przez przewodnika pytania, realizację niektórych fragmentów scenariusza, quizy, konkursy itd.). Metoda ta sprzyja większej koncentracji na przekazywanych treściach, zmniejsza emocjonalny dystans pomiędzy „dawnością” a współczesnością i daje odbiorcy poczucie osobistego doświadczania historii.
Odmianą zwiedzania fabularyzowanego jest zwiedzanie stylizowane. Nie ma tu jednak scenariusza i konieczności fabularyzowanej rekonstrukcji wydarzeń historycznych, a jedynie element stylizacji historycznej osoby przewodnika (np. oprowadzanie po zabytkach w stroju historycznym, w przebraniu za postać historyczną) oraz stylizacji form przekazu językowego (np. opowiadanie historii stylizowaną staropolszczyzną).
Uzupełnieniem ww. programów jest stworzenie interaktywnej platformy internetowej prezentującej zasoby wytyczonych w ramach niniejszego projektu wirtualnych szlaków kultury sakralnej w Bydgoszczy i w regionie. Platforma ta to nie tylko encyklopedyczny spis obiektów i artefaktów związanych z dziedzictwem sakralnym Bydgoszczy i regionu. Wzbogacą ją autorskie fotografie prezentowanych obiektów wraz z ich opisami, pojawią się na niej również elementy  interpretacji dziedzictwa w postaci ciekawostek, legend, anegdot, uatrakcyjniające odbiór treści stricte naukowych. Dodatkiem do treści merytorycznie związanych z dziedzictwem mogą być kwestie metodyczne pokazujące proces zbierania materiałów badawczych, specyfikę badań terenowych i prac dokumentacyjnych.

(c) Pracownia Interpretacji Dziedzictwa. 2023